Księga wieczysta służy między innymi ujawnieniu stanu prawnego nieruchomości. Badając treść księgi wieczystej można stwierdzić kto jest właścicielem nieruchomości czy też jakie obciążenia związane są z nieruchomością.
Zdarza się jednak że stan prawny wskazany w treści księgi wieczystej odbiega od rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości. Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku, w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.
Według uchwały Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2016 roku, sygn. akt III CZP 106/05, uprawnienie do wytoczenia tego rodzaju powództwa mają tylko osoby, które są uprawnione do złożenia wniosku o wpis do księgi wieczystej.
Natomiast pozwanymi powinny być osoby, których prawo zostało ujawnione niezgodnie z rzeczywistym stenem prawnym.
Zaznaczyć należy, iż kwestia ustalenia prawidłowego kręgu powodów i pozwanych na szczególne znaczenie w przypadku prawa objętego współwłasnością, gdyż na przykład w sytuacji gdy dane prawo nie jest wpisane na rzecz współwłaścicieli, to część z nich może występować w charakterze powodów a część w charakterze pozwanych, w zależności od tego czy współwłaściciele mają wolę dobrowolnego przystąpienia do sprawy oraz czy zgadzają się z żądaniem pozwu czy też są jemu przeciwni.
Podkreślić przy tym należy, iż w przypadku błędnego ustalenia stron postępowania, powództwo może zostać oddalone nawet w sytuacji, gdy w istocie dane prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie.
Wartością przedmiotu sporu jest wartość prawa lub obciążenia, które ma zostać wpisane lub wykreślone, natomiast opłata od pozwu to 5 % wartości przedmiotu sporu. Powództwo należy wytoczyć przed sądem rejonowym właściwym miejscowo według miejsca położenia nieruchomości i jest to właściwość wyłączna co oznacza, że nie można wszcząć postępowania przed innym sądem.
W toku sprawy Sąd bada jaki jest rzeczywisty stan prawny nieruchomości i między innymi bierze pod uwagę przepisy dotyczące rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, ocenia ważność umów dotyczących nieruchomości, a także bierze pod uwagę istnienie decyzji administracyjnych dotyczących nieruchomości.
Zaznaczyć przy tym należy, iż Sąd nie ocenia prawidłowości decyzji administracyjnych i w przypadku gdy strona powołuje się na ich wadliwość konieczne jest ich wzruszenie w drodze wznowienia postępowania administracyjnego czy też postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej.
Autor: radca prawny Krzysztof Kapelczak
Opublikowano: czerwiec 2016 r.
Słowa kluczowe:
